پروژه‌های EPC مخفف «Engineering مهندسی»، «Procurement تأمین تجهیزات»، «Construction ساخت‌وساز»، مدل قراردادی در پروژه‌های بزرگ عمرانی، صنعتی و انرژی است؛ چهارچوبی یکپارچه این سه بخش را به هم پیوند می‌دهد و از ابتدا تا انتهای پروژه را تحت کنترل کامل نگه می‌دارد و نقشی بسیار حیاتی در فرایند پروژه ایفا می‌کند.
در این مدل فرایند طراحی، تهیه تجهیزات، ساخت و راه‌اندازی پروژه بر عهده پیمانکار EPC قرار می‌گیرد. کارفرما صرفاً با یک قرارداد با شرکت EPC در ارتباط خواهد بود. به این مدل اجرای پروژه، گاهی، «Lump Sum Turnkey» به معنی «کلید در دست» هم گفته می‌شود؛ یعنی پس از پایان پروژه، کارفرما می‌تواند پروژه را به‌صورت آماده بهره‌برداری تحویل بگیرد.
در این مطلب از مجله انرژی مهرسان خواهیم گفت که EPC چیست و چه نقشی در پروژه‌های خورشیدی دارد.
شرکت EPC چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
در پروژه‌های بزرگ و پیچیده، استفاده از چندین پیمانکار مختلف معمولاً فرایندی پرهزینه، زمان‌بر و پر از چالشهای هماهنگی است. هر پیمانکار اهداف، برنامه زمانی و سبک کاری خاص خود را دارد و ایجاد هماهنگی بین آن‌ها به زمان و انرژی بسیار زیاد نیاز دارد؛ همچنین خطر دوباره‌کاری، تأخیر و افزایش هزینه را در پی خواهد داشت.
شرکت EPC با ارائه یک نقطه تماس واحد، همه این پیچیدگی‌ها را از طراحی اولیه تا تأمین تجهیزات و اجرای کامل پروژه مدیریت می‌کند. در این مدل همه مسئولیت‌ها بر عهده شرکت EPC است که باعث می‌شود کارفرما فقط با یک قرارداد و یک تیم پاسخگو درگیر باشد و بتواند با اطمینان خاطر، تمرکز خود را روی سایر جنبه‌های کسب‌وکار خود بگذارد. در نتیجه، پروژه با هزینه کمتر، در زمان کوتاه‌تر و با کیفیت بالاتر اجرا شود.
پروژه‌هایی که با حضور شرکت‌های EPC انجام می‌شوند معمولاً:
- مقیاس‌بزرگ هستند.
- زمان‌بندی دقیق و فشرده‌ای دارند.
- به تخصص‌های متنوع مهندسی، مالی، لجستیکی و اجرایی به‌صورت همزمان نیاز دارند.
به عبارت دیگر شرکت EPC، مدیریت همه‌جانبه پروژه و ارائه یک راه‌حل یکپارچه است ور در سه بخش انجام می‌شود:
طراحی و مهندسی دقیق
- مطالعات امکان‌سنجی (Feasibility Study)
- تهیه نقشه‌های اجرایی، نقشه‌های الکتریکال و مکانیکال
- تحلیل‌های سازه‌ای، ژئوتکنیکی، هیدرولوژیکی و…
تأمین تجهیزات (Procurement)
- شناسایی و ارزیابی تأمین‌کنندگان داخلی و خارجی
- مذاکره و خرید تجهیزات با کیفیت و قیمت مناسب
- حمل، ترخیص، و تحویل تجهیزات به محل پروژه
ساخت و اجرا (Construction)
- آماده‌سازی سایت، زیرساخت و فونداسیون
- نصب تجهیزات اصلی، نظیر سازه، پنل‌ها، اینورترها، تابلو برق و…
- اتصال به شبکه برق و انجام تست‌های بهره‌برداری
- کنترل کیفیت و زمان‌بندی
- رعایت استانداردهای بین‌المللی و الزامات ساتبا
- مدیریت پیمانکاران جزء و هماهنگی کامل مراحل اجرا
اجرای پروژه‌های نیروگاه خورشیدی، مخصوصاً در مقیاس‌های صنعتی، پیچیدگی‌های فراوانی دارد. مدیریت هماهنگ و حرفه‌ای سه بخش اصلی «مهندسی»، «تأمین تجهیزات» و «ساخت» می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت و بهینه‌سازی هزینه‌ها باشد. در ادامه بخش‌های مهم این مدل اجرای پروژه را توضیح می‌دهیم.
مهندسی (Engineering)
هر پروژه خورشیدی باید بر اساس شرایط خاص محل نصب طراحی شود. تابش خورشیدی، دما، رطوبت، باد، و ساختار زمین (توپوگرافی) تأثیر مستقیمی بر عملکرد نیروگاه دارد. مهندسان با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و تجهیزات اندازه‌گیری محلی، پروفایل دقیق تابش خورشید را استخراج می‌کنند و بر اساس آن، آرایش پنل‌ها را بهینه می‌کنند.
به همین دلیل مهندسی، اولین و شاید مهم‌ترین بخش مدل EPC است که زیربنای موفقیت پروژه را شکل می‌دهد. در این مرحله، همه جنبه‌های فنی پروژه از تحلیل داده‌های محیطی گرفته تا طراحی دقیق سیستم‌های الکتریکی و سازه‌ای بررسی و برنامه‌ریزی می‌شوند.
برای مثال، حتی چند درجه تغییر در زاویه نصب پنل‌ها می‌تواند تا ۱۰٪ در بازده تولید انرژی تفاوت ایجاد کند. همچنین، سایه‌های احتمالی در اطراف محل نصب که ممکن است از درختان، ساختمان‌ها یا سازه‌های دیگر ایجاد شود، به وسیله نرم‌افزارهای مدل‌سازی سه‌بعدی دقیقاً شناسایی و در طراحی لحاظ می‌شود.
بخش مهندسی پروژه‌های EPC شامل موارد زیر است:
طراحی سیستم‌های الکتریکی و انتخاب تجهیزات
در این مرحله، تیم مهندسی مشخص می‌کند که چه تعداد پنل خورشیدی، چه نوع اینورتر (Central, String, Microinverter) و کابل‌کشی لازم است. انتخاب صحیح اینورترها بر اساس اندازه نیروگاه و شرایط کاری، تاثیر مستقیم بر راندمان کل سیستم دارد. برای کاهش تلفات انرژی، بعد از طراحی دقیق از کابل‌های با هدررفت کم استفاده می‌شود. همچنین سیستم‌های حفاظتی از جمله فیوزها، کلیدهای قطع اضطراری و رله‌های حفاظتی جهت جلوگیری از آسیب تجهیزات در نظر گرفته می‌شوند.
طراحی سازه‌های نگه‌دارنده و سیستم‌های مانیتورینگ
سازه‌های نگه‌دارنده پنل‌ها باید مقاومت لازم در برابر بادهای شدید، بارهای برف و زلزله‌های منطقه را داشته باشند. برای افزایش بهره‌وری، در برخی پروژه‌ها از سازه‌های ردیاب خورشیدی استفاده می‌شود که پنل‌ها را به‌صورت مکانیکی به سمت خورشید هدایت می‌کنند و باعث افزایش تولید انرژی تا ۳۰درصد می‌شوند.
علاوه بر این، سیستم‌های مانیتورینگ پیشرفته طراحی می‌شوند تا امکان پایش لحظه‌ای عملکرد هر بخش نیروگاه فراهم شود. این سیستم‌ها با ثبت اطلاعات دقیق، شناسایی سریع مشکلات احتمالی و بهینه‌سازی عملکرد نیروگاه را امکان‌پذیر می‌کنند.
مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی فنی
تیم مهندسی باید تمام ریسک‌های احتمالی از جمله تغییرات ناگهانی اقلیمی، تأخیر در تأمین تجهیزات، و مشکلات حقوقی را پیش‌بینی و برای هر کدام برنامه جایگزین داشته باشد. این کار به کاهش هزینه‌های اضافی و حفظ زمان‌بندی پروژه کمک می‌کند.
تأمین تجهیزات (Procurement)
در مرحله تأمین تجهیزات (Procurement) پروژه‌های EPC شرکت مسئولیت تهیه همه مصالح، تجهیزات و خدمات مورد نیاز برای اجرای پروژه را بر عهده دارد. این مرحله فراتر از خرید صرف است و شامل شناسایی دقیق نیازها، تهیه لیست اقلام، مذاکره با تأمین‌کنندگان و مدیریت زمان‌بندی تحویل کالاهاست. معمولاً این فرایند با مناقصات رقابتی انجام می‌شود تا ضمن رعایت کیفیت، هزینه‌ها هم بهینه‌سازی شوند.
برای موفقیت در این مرحله، چند نکته کلیدی وجود دارد:
- برخی تجهیزات زمان تأمین طولانی دارند و باید از همان ابتدا در برنامه‌ریزی لحاظ شوند تا پروژه دچار تأخیر نشود.
- ارتباط مؤثر با تأمین‌کنندگان برای اطمینان از کیفیت و تحویل به‌موقع تجهیزات ضروری است.
- تهیه برنامه زمان‌بندی دقیق خرید و تحویل تجهیزات، باعث می‌شود تیم‌های اجرایی در زمان مناسب به تجهیزات مورد نیاز دسترسی داشته باشند و از ایجاد گلوگاه‌های اجرایی جلوگیری شود.
در ادامه به فاکتورهای مهم تامین تجهیزات EPC اشاره می‌کنیم.
انتخاب تأمین‌کنندگان معتبر و کنترل کیفیت پروژه‌های EPC
انتخاب تأمین‌کنندگان معتبر با سابقه تولید قطعات استاندارد، اولین گام در تأمین تجهیزات است. این انتخاب براساس معیارهای سخت‌گیرانه‌ای مانند گواهی‌نامه‌های بین‌المللی (IEC)، (UL)، آزمایش‌های فنی پیش از خرید و بررسی خدمات پس از فروش انجام می‌شود.
برای مثال، پنل‌های خورشیدی باید تست‌های عملکرد، دوام در برابر شرایط محیطی و تضمین طول عمر حداقل ۲۵ سال را داشته باشند. این تضمین کیفیت باعث می‌شود نیروگاه در بلندمدت پایداری و بازدهی خود را حفظ کند.
برنامه‌ریزی لجستیکی و مدیریت زنجیره تامین
یک پروژه خورشیدی معمولاً شامل هزاران قطعه مختلف است که باید در زمان مناسب و بدون آسیب به محل پروژه برسند. تیم تأمین تجهیزات باید برنامه‌ریزی دقیقی برای حمل‌ونقل، انبارش و تحویل تجهیزات داشته باشد تا از تأخیرهای ناخواسته جلوگیری شود.
همچنین در برخی مناطق با شرایط جغرافیایی خاص، انتقال تجهیزات نیازمند مجوزهای خاص یا تجهیزات ویژه است که باید پیش از شروع پروژه هماهنگ شود.
هماهنگی بین تأمین و اجرا
تأمین تجهیزات باید کاملاً هماهنگ با مراحل اجرایی پروژه باشد. تحویل زودهنگام تجهیزات بدون آمادگی سایت یا تحویل دیرهنگام ممکن است هزینه‌ها و زمان پروژه را افزایش دهد. در مدل EPC، پیمانکار مسئول هماهنگی کامل بین تأمین تجهیزات و ساخت است.
ساخت و نصب (Construction)
در مرحله ساخت (Construction) پروژه‌های EPC، پیمانکار عملیات اجرایی پروژه را مطابق با مشخصات فنی و نقشه‌هایی که در مراحل قبلی طراحی شده‌اند، انجام می‌دهد. این مرحله می‌تواند شامل پیش‌ساخت (Pre-fabrication) برخی اجزای پروژه در کارگاه‌های خارج از محل سایت و انتقال آن‌ها به محل پروژه، یا ساخت کامل در محل (On-site Construction) ، همچنین مونتاژ و یکپارچه‌سازی اجزا در محل باشد.
پیمانکار EPC ممکن است تجهیزات و امکانات ساخت و تولید را داشته باشد، یا اجرای این بخش را به شرکت‌های پیمانکار فرعی بسپارد. در هر صورت، ارتباط مؤثر و مستمر در تمام طول پروژه کلید موفقیت است.
برنامه‌ریزی دقیق در مراحل طراحی و تأمین، پیش‌زمینه‌ای برای اجرای موفق و بدون تأخیر پروژه فراهم می‌کند؛ با‌این‌حال، رعایت چند نکته کلیدی در این مرحله حیاتی است:
- مدیریت تغییرات: باید از ابتدا فرایندی مشخص برای مدیریت تغییرات تعریف شود. این فرایند شامل تعیین معیارهایی برای ارزیابی مناسب‌بودن تغییرات، نحوه اجرای آن‌ها، و مستندسازی دقیق تغییرات است تا تأثیر آن‌ها بر هزینه و زمان‌بندی به‌صورت شفاف برای همه ذینفعان مشخص شود.
- درگیر نگه‌داشتن تیم طراحی حتی در مرحله ساخت، تیم طراحی باید همچنان در پروژه فعال باشد تا در صورت بروز ابهام یا نیاز به اصلاحات، بتواند مشاوره داده و تغییرات را به درستی اعمال کند.
این همکاری نزدیک، از بروز خطاهای اجرایی و هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند. فاز ساخت، جایی است که تمام برنامه‌ریزی‌ها و تأمین تجهیزات به واقعیت می‌پیوندند. اجرای دقیق و با کیفیت این مرحله تضمین می‌کند که نیروگاه خورشیدی عملکرد بهینه داشته باشد و عمر مفید آن حفظ شود. در ادامه به بخش‌های این مرحله ارز پروژه‌های EPC اشاره می‌کنیم:
آماده‌سازی سایت و زیرساخت‌ها
قبل از نصب، زمین پروژه باید کاملاً آماده شود. این آماده‌سازی شامل تسطیح زمین، حذف موانع، ایجاد جاده‌های دسترسی برای ماشین‌آلات سنگین و برقراری ارتباط با شبکه برق است. همچنین تامین برق موقت و امکانات لازم برای کارگران نیز باید فراهم شود.
نصب سازه‌ها و پنل‌ها
سازه‌های فلزی که پنل‌ها روی آن‌ها نصب می‌شوند باید بر اساس طراحی مهندسی و با رعایت نکات ایمنی نصب شوند. مواد به کار رفته معمولاً فولاد با پوشش ضد خوردگی است تا در برابر رطوبت و شرایط جوی مقاوم باشد.
پنل‌ها باید با دقت و به نحوی نصب شوند که علاوه بر زاویه بهینه دریافت نور خورشید، امکان دسترسی برای نظافت و تعمیر نیز فراهم باشد.
کابل‌کشی و راه‌اندازی سیستم‌های الکتریکی
پس از نصب سازه‌ها و پنل‌ها، کابل‌کشی DC و AC انجام می‌شود. کابل‌ها باید از نوع مقاوم در برابر شرایط محیطی باشند و به درستی محافظت شوند. نصب اینورترها، تابلوهای برق، سیستم‌های حفاظتی و کنترل نیز بخشی از این فرایند است.
تست‌های عملکرد و راه‌اندازی نهایی
قبل از تحویل پروژه، تست‌های جامعی از جمله تست ایزولاسیون، تست عملکرد زیر بار، و تست سیستم‌های کنترل انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که نیروگاه بدون نقص کار می‌کند. پس از آن، آموزش‌های لازم به تیم بهره‌برداری داده شده و مستندات فنی تحویل داده می‌شود.
نقش شرکت‌های EPC در موفقیت پروژه‌های خورشیدی
شرکت‌های EPC با ارائه خدمات یکپارچه از طراحی تا تحویل پروژه، به کاهش ریسک‌ها، بهبود کیفیت و تسریع روند اجرای پروژه کمک می‌کنند.
- مدیریت جامع پروژه: متمرکز کردن مسئولیت‌ها در یک شرکت، موجب هماهنگی بهتر و جلوگیری از تضادهای احتمالی می‌شود.
- کاهش هزینه‌ها و زمان: مدیریت بهینه منابع، برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از فناوری‌های نوین، هزینه‌ها و زمان اجرا را به حداقل می‌رساند.
- ارتقای کیفیت و تضمین عملکرد: نظارت مستمر و اجرای استانداردهای بین‌المللی موجب افزایش عمر مفید و راندمان نیروگاه می‌شود.
مهرسان نوین پارس؛ همراه تخصصی شما در پروژه‌های EPC خورشیدی
ما در مهرسان نوین پارس با رویکردی نوآورانه و متعهدانه، در پروژه‌های خدمات مهندسی، تأمین و اجرای (EPC) نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتائیک و ژنراتورهای برق خدمات تخصصی، توسعه زیرساخت‌های پایدار را رسالت اصلی خود قرار داده‌ایم.
در این مجموعه با تکیه بر دو اصل نوآوری و تاب‌آوری و مشارکت مؤثر با شرکت‌هایSINEG ،ARTECH ،TRINA SOLAR ، SUGROW و نمایندگی شرکت KSTARچین، رهبر جهانی در تجهیزات برقی و راهکارهای انرژی‌های تجدیدپذیر، توانسته‌ایم محصولات پیشرفته حوزه انرژی را به بازار ایران وارد کنیم.
برای تامین تجهیزات از برندهای معتبر و به‌کارگیری نیروی اجرایی متخصص برای پروژه‌های EPC خورشیدی با ما تماس بگیرید.
