با افزایش مصرف انرژی و رشد آگاهی درباره تغییرات اقلیمی، بسیاری از کشورها در حال گذار به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر و احداث پروژه خورشیدی هستند. این کشورها با استفاده از راه‌حل‌های نوآورانه، در بهره‌برداری از منابع پایدار انرژی پیشگام شده‌اند تا آینده‌ای پاک‌تر و سبزتر رقم بزنند.
این کشورها با تعهد به پایداری و رویکردهای نوین در تولید انرژی، الگویی برای دیگر کشورهای جهان در مسیر گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه می‌دهند.
در این مطلب از مجله انرژی مهرسان با اقدامات 5 کشور پیشرو در زمینه احداث نیروگاه خورشیدی و چند نمونه از بزرگ‌ترین پروژه‌های آنها آشنا می‌شویم.
چین
چین با تولید حدود ۲۵۰ گیگاوات برق، در صدر تولیدکنندگان انرژی خورشیدی قرار دارد. مناطق غربی چین به‌دلیل جمعیت کم و زمین‌های بلااستفاده، ظرفیت چشمگیری برای تولید انرژی خورشیدی ایجاد کرده‌اند. استان‌های گانسو، چینگهای، مغولستان داخلی و جیانگ‌سو بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده‌اند.
حمایت‌های دولتی مانند تعرفه‌های تغذیه‌ای، سهمیه انرژی تجدیدپذیر و یارانه‌ها به رشد این بخش کمک بسیار مؤثر بوده است.
پارک خورشیدی صحرای تِنگِر (Tengger Desert Solar Park)
پارک خورشیدی صحرای تنگر یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های خورشیدی جهان است که در صحرای تنگر در منطقه نینگ‌شیا (Ningxia) در شمال‌غربی چین قرار دارد. این نیروگاه عظیم با ظرفیت حدود ۱,۵۰۰ مگاوات (MW) ساخته شده است. به این پارک خورشیدی به‌دلیل وسعت بسیار زیادش «دیوار خورشیدی چین» می‌گویند. این پروژه روی بخشی از بیابان احداث شده و حدود 1200 کیلومتر مربع از آن را پوشش می‌دهد.
هدف از ساخت این پارک، استفاده از اراضی بیابانی برای تولید انرژی پاک، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، و کاهش آلودگی هوا در مناطق صنعتی چین بوده است. پارک خورشیدی تنگر سالانه میلیاردها کیلووات‌ساعت برق تولید می‌کند و نقش مهمی در سیاست انرژی تجدیدپذیر چین دارد.
این پروژه همچنین الگویی جهانی برای استفاده بهینه از زمین‌های بیابانی و توسعه زیرساخت‌های سبز در مقیاس کلان به شمار می‌رود.
مراکش
مراکش در سال‌های اخیر به عنوان یکی از رهبران توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه در زمینه انرژی خورشیدی شناخته شده است. این کشور با بهره‌گیری از منابع فراوان خورشیدی خود، برنامه‌ای جامع با عنوان طرح خورشیدی مراکش (Moroccan Solar Plan) راه‌اندازی کرد.
در سال ۲۰۰۹، هدف‌گذاری مراکش این بود که تا سال ۲۰۲۰، ۴۲درصد از ظرفیت نصب‌شده تولید برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند. این هدف با ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در مقیاس بزرگ دنبال شد که ظرفیت آنها برای هر کدام از منابع خورشیدی، بادی و آبی ۲۰۰۰ مگاوات در نظر گرفته شده بود.
پروژه خورشیدی نور اورزازات (Noor Ouarzazate Solar Complex)
یکی از پروژه‌های کلیدی این برنامه، مجتمع خورشیدی نور اورزازات است که در مساحتی به وسعت ۳۰۰۰ هکتار احداث شده و ظرفیت آن ۵۸۰ مگاوات است.
این مجتمع خورشیدی که نقش مهمی در برنامه انرژی تجدیدپذیر این کشور ایفا می‌کند، شامل فناوری‌های خورشیدی حرارتی (CSP) با ذخیره‌سازی حرارتی و پنل‌های خورشی
دی فوتوولتائیک (PV) است. پروژه نور می‌تواند برق بیش از یک میلیون نفر را تأمین کند، سالانه حدود ۷۶۰ هزار تُن از انتشار گازهای گلخانه‌ای بکاهد و وابستگی مراکش به واردات نفت را تا ۲.۵ میلیون تُن در سال کاهش دهد.
این نیروگاه با ظرفیت ۵۸۰ مگاوات برق پاک به شبکه ملی مراکش تزریق می‌کند.تمام فازهای آن به بهره‌برداری رسیده‌اند و نقش مهمی در تأمین برق بیش از یک میلیون نفر و تحقق هدف ۵۲٪ انرژی تجدیدپذیر مراکش تا ۲۰۳۰ دارد.
با وجود چالش‌هایی مانند هزینه‌های بالای نگهداری و مصرف آب زیاد در فناوری‌های حرارتی، این پروژه به الگویی برای توسعه انرژی‌های پاک در منطقه و همکاری‌های بین‌المللی تبدیل شده است و نمادی از گذار موفق به انرژی پاک در کشورهای در حال توسعه شناخته می‌شود.
کاستاریکا
کاستاریکا نمونه‌ای درخشان از کشورهای موفق به گذار کامل به انرژی‌های تجدیدپذیر است. این کشور با جمعیتی بیش از پنج میلیون نفر، تقریباً ۱۰۰٪ برق خود را از منابع تجدیدپذیر نظیر باد، خورشید، آب و زمین‌گرمایی تولید می‌کند. موقعیت جغرافیایی کاستاریکا، به‌ویژه رودخانه‌ها و کوه‌های فراوان آن، این کشور را برای تولید برق آبی ایدئال کرده است.
کاستاریکا با هدف تبدیل‌شدن به کشوری کربن‌خنثی تا سال ۲۰۵۰، طرح ملی کربن‌زدایی را اجرا کرده که شامل برنامه‌هایی برای کاهش ردپای کربنی است. یکی از این برنامه‌ها، حذف کربن از بخش حمل‌ونقل با ترویج خودروهای برقی و حمل‌ونقل عمومی است.
از زمان آغاز این طرح، ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر در کشور به شکل چشمگیری افزایش یافته است؛ به‌شکلی که از ۲۱۵۳ مگاوات در سال ۲۰۱۲ به ۳۱۸۹ مگاوات در سال ۲۰۲۱ رسیده است.
پروژه خورشیدی میر‌اولاس (Miravalles Solar Power Plant)
نیروگاه خورشیدی یکی از اولین و موفق‌ترین پروژه‌های خورشیدی کاستاریکاست. این پروژه در سال ۲۰۱۲ با همکاری دولت ژاپن و تحت مدیریت مؤسسه برق کاستاریکا (ICE) راه‌اندازی شد.
این نیروگاه در منطقه گوآنکاسته (Guanacaste) و در کنار نیروگاه زمین‌گرمایی Miravalles ساخته شده و ظرفیت تولید آن حدود ۱ مگاوات است.
ظرفیت این پروژه نسبت به پروژه‌های بزرگ جهانی کمتر است، اما به‌عنوان یک پروژه پایلوت و آموزشی نقش مهمی در توسعه انرژی خورشیدی در کشور ایفا کرده و زیرساخت و تجربه لازم را برای اجرای پروژه‌های بزرگ‌تر فراهم کرده است. این پروژه نماد آغازگر تعهد کاستاریکا به استفاده از انرژی‌های پاک و گامی مؤثر در مسیر کربن‌زدایی ملی محسوب می‌شود.
هند
داستان انرژی‌های تجدیدپذیر هند نیز الهام‌بخش است. این کشور در حال توسعه و نیازمند به انرژی است، اما گام‌های بلندی در این حوزه برداشته است. هدف‌گذاری این کشور رسیدن به ظرفیت ۱۷۵ گیگاوات انرژی تجدیدپذیر شامل خورشیدی، بادی، زیست‌توده و آبی تا پایان سال ۲۰۲۲ بود. هرچند هند به‌طور کامل به این هدف نرسید، اما موفق شد ۵۷٪ از هدف خورشیدی و ۶۷٪ از هدف بادی خود را تحقق بخشد.
یکی از موفقیت‌های برجسته هند، تولید ارزان‌ترین برق خورشیدی در جهان است. در سال ۲۰۱۸، هزینه ساخت زیرساخت‌های خورشیدی بزرگ‌مقیاس ۲۷٪ کاهش یافت که به تأمین برق ارزان و پاک برای مردم کمک کرد و انگیزه بیشتری برای گذار به انرژی پاک به وجود آورد.
هند همچنین موفق شد ۹ سال زودتر از موعد، به هدف تأمین ۴۰٪ از ظرفیت تولید برق از منابع غیر فسیلی دست یابد.
پارک خورشیدی بهدا (Bhadla Solar Park)
پارک خورشیدی بهدا بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان است که در منطقه بیابانی بهدا در ایالت راجستان هند احداث شده است. این پروژه نماد پیشرفت هند در حوزه انرژی خورشیدی، مساحتی حدود ۵,۷۸۳ هکتار را پوشش می‌دهد و ظرفیت تولید آن بیش از ۲,۲۴۵ مگاوات (MW) است. شرایط آب‌وهوایی خشک، تابش شدید خورشید و زمین‌های بی‌کاربری منطقه،
موقعیتی ایدئال برای توسعه این پروژه فراهم کرده است.
پروژه بهدا همچنین یکی از ارزان‌ترین منابع تولید برق در هند است. این نیروگاه با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و جلوگیری از انتشار میلیون‌ها تُن گازهای گلخانه‌ای، نقش مهمی در تحقق اهداف اقلیمی و انرژی پاک هند، اشتغال‌زایی گسترده و توسعه زیربنایی این کشور داشته است.
ویتنام
ویتنام تا مدت‌ها به‌شدت به زغال‌سنگ وابسته بود، اما در سال‌های اخیر، گام‌های مؤثری برای گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر برداشته است. این کشور با هدف رسیدن به انتشار خالص صفر تا سال ۲۰۵۰، به توسعه منابعی مانند باد، خورشید و انرژی آبی روی آورده است. امروزه منابع تجدیدپذیر حدود ۳۰٪ از سبد انرژی ویتنام را تشکیل می‌دهند. همچنین، سهم زغال‌سنگ در تولید برق از ۵۲٪ به ۴۳٪ کاهش یافته است.
با داشتن تابش خورشیدی فراوان، دولت ویتنام توسعه انرژی خورشیدی را برای پاسخ‌گویی به نیاز فزاینده برق کشور تشویق کرده است. این کشور اکنون میزبان بزرگ‌ترین پروژه خورشیدی در آسیای جنوب‌شرقی، یعنی مجتمع خورشیدی داو تین (Dau Tieng) با ظرفیت ۶۰۰ مگاوات است.
ویتنام با بیش از ۴۵,۰۰۰ مگاوات ظرفیت نصب‌شده در سال ۲۰۲۳، پیشروترین کشور آسیای جنوب‌شرقی در حوزه انرژی تجدیدپذیر محسوب می‌شود.
پروژه نیروگاه خورشیدی دائوتینگ (Dau Tieng)
این پروژه در ویتنام، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های خورشیدی در جنوب‌شرق آسیاست. این نیروگاه در استان Tây Ninh در جنوب ویتنام و در نزدیکی مرز کامبوج ساخته شده و روی مخزنی به نام Dau Tieng Reservoir قرار دارد. ظرفیت کلی این مجموعه حدود ۶۲۰ مگاوات (MW) است و شرکت‌های ویتنامی و سنگاپوری به‌صورت مشترک آن را اجرا کرده‌اند.
نیروگاه خورشیدی Dau Tieng سالانه حدود 688 میلیون کیلووات‌ساعت برق تولید می‌کند که برای تأمین نیاز صدها هزار خانوار کافی است. این پروژه باعث صرفه‌جویی در انتشار حدود 595,000 تُن گاز CO₂ در سال می‌شود.
این پروژه به‌دلیل مکان‌یابی هوشمندانه‌اش روی سطح آب، موجب صرفه‌جویی در زمین‌های کشاورزی و کاهش تبخیر آب شده است. Dau Tieng به‌عنوان نمادی از تعهد ویتنام به گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به زغال‌سنگ شناخته می‌شود.
چگونه با احداث پروژه خورشیدی با توسعه انرژی‌های پاک در جهان همراه شویم؟
جهان در حال حرکت به‌سوی منابع انرژی تجدیدپذیر است و انرژی خورشیدی نقش کلیدی در این مسیر دارد. هرچند نور خورشید فراوان است، اما ویژگی‌های جغرافیایی و هزینه بالای تولید و نگهداری تجهیزات خورشیدی، موانعی برای همه کشورها ایجاد کرده است؛ به همین دلیل دولت‌ها با ارائه یارانه‌ها، معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌های مختلف، سرمایه‌گذاری در این حوزه را تسهیل می‌کنند. در نهایت می‌توان گفت که نیروگاه‌های خورشیدی به‌زودی به بخش اصلی منابع تولید انرژی در جهان تبدیل خواهند شد.
اگر شما هم به‌دنبال همگام‌شدن با جهان در مسیر توسعه انرژی‌های خورشیدی هستید با ما تماس بگیرید.
